De gepresenteerde programmabegroting voor het jaar 2016 sluit. Daar zijn we blij mee. Echter de gepresenteerde meerjarenprognose laat een zorgelijk beeld zien. Duidelijk is dat ons tekorten voor de jaren 2017 en 2018 in het vooruitzicht worden gesteld. Daarnaast moeten voor 2016 waarschijnlijk ook met tegenvallers rekening worden gehouden.
Daarnaast zijn er vele onzekerheden, zoals ook blijkt uit de vele PM-posten met name verwerkt in het meerjarenperspectief.
Deze begroting noopt tot nadenken en uitwerken van een uitgebreide bezuinigingsoperatie. De noodzaak is aanwezig om te komen tot een duurzaam sluitend begrotingsperspectief.
Bij het opzetten en uitwerken van bezuinigingsoperatie dient ook te worden nagegaan in hoeverre eerdere besparingsplannen werkelijk effect hebben gesorteerd. Dit geldt te meer voor het uiteindelijke werkelijk effect van “Goes op maat” en verdere bezuinigingen in de loonkostensfeer. De ontwikkeling van de loonsom, de kosten van overhead en de toegerekende kosten aan de leges doet vermoeden dat per saldo niet het beoogde doel en effect is bereikt. Het verdient aanbeveling te onderzoeken in hoeverre dit niet alsnog kan worden bereikt met soortgelijke maatregelen. Daarbij zal moeten worden nagedacht over een beperkte omvang van de formatie en zuinigheid is hierbij wel geboden.
Veel van de negatieve effecten voor de begroting worden veroorzaakt door de negatieve ontwikkelingen op financieel gebied van de onderscheiden gemeenschappelijke regelingen ( GR). Regelmatig zijn we de afgelopen periode geconfronteerd met voorgestelde begrotingsoverschrijdingen, waarvan ook de gemeente Goes haar aandeel in het vooruitzicht is gesteld. Als voorbeelden kan worden genoemd, GR Sabewa, GR de veiligheidsregio, GGD en ten slotte de ons reeds toegezonden kadernota van GR De Bevelanden.
Alles blijkt nu veel duurder dan aanvankelijk in het vooruitzicht is gesteld. Voor GR de Bevelanden worden nu overschrijdingen gepresenteerd kort nadat deze
GR effectief van start is gegaan na inbreng van taakvelden op basis van gepresenteerde prognoses. Zeer schrijnend is het dat de inspraak van de gemeenteraad bij deze ontwikkelingen wel erg beperkt is. Na de instemming op basis van mooie beloften rest ons nu nog de papieren tijger van de zienswijze.
Deze ontwikkelingen zijn niet alleen zorgelijk maar ook slecht voor de regionale democratie.
Met het formuleren van een zienswijze is de betrokkenheid bij en invloed op deze besluitvorming niet echt aanwezig. Een herbezinning op het deelnemen in een GR is meer dan op zijn plaats, ook wel voor bestaande. De vraag dringt zich op of het alleen zelf doen of misschien het aan laten komen op een gemeentelijke herindeling niet veel beter is. Een serieuze afweging te dien aanzien is geboden.
Een fors deel van de financiële zorgen over onze eigen begroting betreffen de programma’s Welzijn en Werk, Inkomen en zorg (WIZ). Niet verwonderlijk indien we kunnen vaststellen dat van de totale programmasaldi van 70.8 miljoen, 43,9 miljoen door deze programma’s worden opgeëist (62%).
Met name het programma WIZ kent veel onzekerheden en daarmee de kans op tegenvallers. Om juist de zwakkeren in de samenleving te beschermen dient gestreefd te worden naar een duurzaam beleid. Daarbij moet er voor worden vermeden dat gewekte verwachtingen niet kunnen waargemaakt. Beter een iets soberder beleid dat gestand kan worden gedaan dan een wat ruim bemeten beleid dat later moet worden teruggeschroefd omdat er geen geld meer blijkt te zijn. Het is wijsheid dat onder deze omstandigheden ambitieniveaus tijdig worden bijgesteld.
Ontwikkelingen die de laatste tijd veel zorgen baren, ook in verband hiermee is de zgn. vluchtelingencrisis. Deze crisis zal waarschijnlijk zijn gevolgen hebben voor het programma WIZ. Lasten zullen verder oplopen en de begroting zal hierdoor onder druk komen staan.
Veel vluchtelingen zijn gevlucht voor oorlogsgeweld maar hebben uit opportunistische motieven gekozen voor een tocht naar West Europa en dus Nederland en niet naar andere landen. Het uitgebreide pakket van voorzieningen dat deze mensen wordt aangeboden stimuleert bepaald deze keuze.
Echter deze toestroom leidt tot spanningen en fricties in onze maatschappij en kan zelfs bij een toenemende toevloed ontwrichtend uitwerken. Een erosie van de vanzelfsprekend geachte solidariteit en saamhorigheid zal dit tot gevolg hebben. Te meer daar het doel van deze mensen zal zijn hier te blijven en hun familie te laten overkomen. Een terugkeer wordt niet beoogd terwijl dit voor een weer op te bouwen land wel nodig is. Om de situatie beheersbaar te houden is een sober sociaal beleid op zijn plaats m.n. op het gebied van huisvesting, integratie en begeleiding. Het verstrekken van voorzieningen die moeten worden gefinancierd uit de karige gemeentelijke begroting boven de door de Rijksoverheid gefourneerde middelen is daarom niet op zijn plaats.
2016 en volgende jaren worden moeilijke en magere jaren. We zullen te maken krijgen met verschillende tegenvallers. Zuinigheid is op zijn plaats.
Over de begroting op zich en de verschillende programmaonderdelen kan nog het volgende worden opgemerkt.
De ambitie is ooit geweest om te komen tot de beste begroting van Nederland. Daartoe is zelfs de werkgroep PIT in het leven geroepen. Vastgesteld moet worden dat deze begroting nogal wat aanleiding heeft gegeven tot vragen en misverstanden. Dit laatste is mede veroorzaakt door minder volledige informatie ( bijv. over de ontwikkeling van de salariskosten) en kleine onjuistheden ( bijv. de vastgestelde beheersplannen). Het verdient aanbeveling om de ambitie van beste begroting weer op te pakken en in overeenstemming daarmee de volgende begroting op te stellen.
Programma Bestuur.
Gesteld wordt dat een verdere vermindering van de administratieve en bestuurlijke lasten niet meer mogelijk is. Deze doelstelling is uit de ambitielijst verdwenen. De VVD betreurt dit zeer en is van mening dat op dit punt voor burgers en met name voor ondernemers nog veel meer mogelijk is. Een periodieke evaluatie te dien aanzien is wenselijk en daarbij dient te worden bezien wat nog kan worden verbeterd. Op deze wijze wordt voorkomen dat sluipenderwijs deze lasten weer toenemen.
Programma Openbare orde en veiligheid
Het plan maatwerk Brandweer heeft nog steeds onze zorgen. Het belang van de burger moet voorop staan betreffende de veiligheid en de voorgestelde sluiting van de post ’s Heer-Arendskerke, de kleinere schaal in voorzieningen, ontevredenheid van de vrijwilligers en de financiële consequenties doen dit teniet. Dit is een zwaarwegend punt waar de oplossing op dit moment nog niet voor is gevonden en kan dan ook onze goedkeuring niet dragen. Kapitaalvernietiging moedigen wij niet aan.
De preventie is nog niet op het gewenste niveau als men kijkt naar het Preventie en handhavingsplan alcohol. Er dient nog steeds dichter bij huis gekeken te worden naar de verantwoordelijkheid van de ouders. Desalniettemin worden er wel diverse stappen gezet en wij zijn dan ook zeer benieuwd naar de volgende evaluatie.
Programma Vervoer en openbare ruimte
Het bijstellen van het thans gerealiseerde 91% crow standaardniveau voor onderhoud wegen naar 86% vinden we een zorgelijke ontwikkeling en vragen ons af of we daar op wat langere termijn geen spijt van krijgen.
Programma Economische zaken en toerisme
Met een heleboel genoemde punten in de programma begroting kunnen we ons wel vinden ook al zijn er ook zaken die vragen oproepen zoals bij de indicatoren waar de VVV en de toeristenexpress alleen in 2016 beschreven worden terwijl beiden waarschijnlijk ook in de daarop volgende jaren steun nodig zullen hebben. Verder zijn wij van mening dat je vaak nog het meest stimuleert door onnodige regelgeving en vergunning verlening af te schaffen dan wel soepel af te handelen. De ontwikkelingen van het Omnium zullen wij kritisch volgen.
Programma Onderwijs
Talenten benutten, voorkomen van schooluitval, het behalen van de startkwalificatie en een aanbod van hoger onderwijs op het gebied van sport, bewegen en gezondheid zijn doelstellingen die we van harte ondersteunen. Wel zien we met belangstelling uit naar de uitwerking van de visie op onderwijsvoorzieningen die in 2014 door de raad is vastgesteld. Wanneer kunnen wij die verwachten?
Programma Welzijn
Op alle fronten wordt er hard gewerkt aan de transformatie van het sociale domein . In het jaar 2015 vond de nasleep plaats In 2016 moet er meer aandacht komen voor innovatie en vernieuwing van het aanbod.
Cultuur is een belangrijke motor in onze samenleving. Juist in periode waarin wij op alle manieren een bijdrage moeten leveren aan het versterken van de sociale cohesie is het zaak hier voldoende aandacht aan te schenken. De VVD steunt het beleid uit de cultuurvisie waarbij de bundeling rondom het Bleekveld een stevige basis is. De VVD hoopt dat hier ook een plaats zal zijn voor de bibliotheek.
Programma Werk, inkomen en zorg
Werk loont. Reintegratie verdient dan ook de hoogste prioriteit. Hiervoor moet de omvorming van de Betho en het samengaan met het Nijverheidscentrum voortvarender worden opgepakt. Bij de evaluatie van de invoering van de participatiewet dient ruimte worden gereserveerd voor een gedegen analyse van de armoedeval. De VVD betreurt het dat de periodieke verslaglegging richting de gemeenteraad nog niet tijdig wordt aangeleverd.
Programma Milieu
Fijn dat de problemen met geluid en trillingen rond het spoor nu eens aangepakt worden. Wat betreft het nog niet CO2 neutraal zijn van gemeentelijke organisatie zijn wij uitermate benieuwd naar de stand van zaken die eind dit jaar aan de raad zal worden gegeven.
Programma Bouwen aan ruimte.
Voor dit programma wordt niet verwacht dat de huisvesting van de toenemende toevloed van statushouders tot extra uitgaven leidt. We mogen aannemen dat de kosten van huisvesting van statushouders ook niet onder een ander programma worden weggeschreven. Gelet op hetgeen eerder is opgemerkt houden we het college aan de uitlatingen op dit punt.
Tot slot
De VVD geeft haar goedkeuring aan deze begroting, spreekt haar dank en
waardering uit aan de ambtelijke organisatie en wenst het college veel
succes met de uitvoering.
VVD Fractie Goes,
Dick de Korte
Ad Schuurbiers
Stan Jasperse
Chantal Peereboom (fractievolger)
